UX : thiết kế và vòng lẩn quận
Tuần vừa rồi trong sự kiện hàng tháng State of the Startup được tổ chức tại New York tập trung vào những xu hướng mới nhất trong thế giới startup, đồng sáng lập Dan Maccarone của Charming Robot và Hard Candy Shell đã có một bài nói chuyện nhan đề “Xu hướng trong thiết kế UX và những ảnh hưởng tới bạn”.
Với một cái nhìn thẳng thắn và thực tế, Maccarone đã điểm qua một loạt xu hướng của các startup để cuối cùng chỉ ra cái giá phải trả của việc đi sao chép ý tưởng.
Maccarone mởi đầu bài diễn thuyết của mình với một trích dãn từ Charles Caleb Cotton:
“Bắt chước là hình thức chân thành nhất của xu nịnh”.
Tất nhiên là sự bắt chước ngày nay diễn ra ở khắp nơi, và thệm chí là trên Internet, nó càng có điều kiện bùng nổ hơn bao giờ hết.
Lấy dẫn chứng trong quá khứ, Maccarone đã đưa ra 3 trang web lớn về du lịch trong năm 2004: Expedia, Orbitz và Travelocity. Cả 3 website đều trông giống hệt nhau.
Và thay vì tập trung phát triển dịch vụ tốt hơn, nghiên cứu xu hướng khách hàng hay nâng cao trải nghiệm của người dùng, các trang này chỉ mải ganh đua nhau từng từng tí một với các chương trình khuyến mãi liên tục được tung ra.
Trong một ví dụ khác, Maccarone đã đưa ra hình ảnh của 3 trang e-commerce khi được đặt cạnh nhau, thật khó để có thể phân biệt được chúng. Điều bạn rút ra ở đây là gì: trên Internet đang có một rừng các trang web có cách thể hiện nội dung na ná nhau.
Có rất nhiều mẫu thiết kế có sẵn, đa phần trong số đó giúp cho các designer tiết kiệm được rất nhiều thời gian so với việc phải bắt tay thiết kế từ đầu. Vấn đề được đưa ra qua những ví dụ trên, theo Maccarone, là các designer đã quá ỉ lại vào những mẫu có sẵn, thiết kế dập khuôn, từ đó gây nhàm chán cho khách hàng khi thấy các website gần như giống hệt nhau.
Thêm vào đó, điều mà các trang web này làm không gì khác ngoài liệt kê ra một loạt các sản phẩm, giống như “đây là những gì chúng tôi có, ngài hãy tự đi mà chọn sản phẩm cho mình!”
Hãy so sánh điều này mới một gian hàng bán lẻ thực tế, nơi hàng hóa được sắp xếp một cách khoa học theo những tính năng và công dụng nhất định, sản phẩm nào mới, sản phẩm nào đang giảm giá…
Điều mà Maccarone muốn nhắn nhủ rằng các gian hàng online này có thể, và cần phải làm rất nhiều việc nữa để giúp khách hàng trong việc đưa ra quyết định chọn mua sản phẩm.
Với lập luận đó, Maccarone cũng cho rằng những ví dụ được đưa ra vẫn chưa phải là điều tồi tệ nhất: Nhiều khi người ta copy một thứ gì đó chỉ vì thấy người khác cũng đang làm vậy, ai cũng nghĩ “ Hmm, chắc chắn mình đang làm theo mô hình tốt nhất, không phải vậy thì sao bao nhiêu người khác cũng đang copy như mình?”
Và thế là như trò đuổi nhau vòng tròn, chả mấy chốc nó xâm chiếm cả Internet
Maccarone cho rằng vòng luẩn quẩn này, dù rất phổ biến, nhưng nhiều khi lại không mang lại hiệu quả như mong muốn, bởi nó đã không cân nhắc đến cách “tiêu thụ” thông tin thực sự của những người dùng Internet.
Dễ thấy là người dùng thường sẽ không biết họ cần điều gì. Họ thường chỉ cần làm sao để có thể nhanh chóng duyệt qua nội dung trên một trang web để có những gì mình cần.
Với Maccarone, đây là một trong những thất bại của Internet, bởi điều này đồng nghĩa với việc càng có nhiều nội dung thì trải nghiệm người dùng ngày càng tệ đi.
Maccarone cũng đã chỉ ra rằng việc sao chép không chỉ có ở khâu thiết kế, nó còn diễn ra với cả các tính năng và ý tưởng của các công ty khác. Chứng minh cho điều này, ông đã đưa ra tính năng “check in” của 4 dịch vụ Foursquare, Gowalla, Yelp và Facebook.
Maccarone tin rằng quyết định bổ sung tính năng “check in” của Yelp sẽ chẳng mang lại nhiều hiệu quả, bởi mô hình hoạt động của công ty không thiên về social product mà tập trung vào các review được cộng đồng chia sẻ, vậy nên nhiều khi những người chúng ta “follow” lại là những người ta chẳng quen biết, và ta chẳng có nhu cầu tìm hiểu xem họ đang ở đâu lúc đăng review.
Tương tự, Facebook là mạng xã hội mà mục đích ban đầu không bao gồm việc chia sẻ địa điểm, vậy nên tính năng này nhiều khi lại gây ra những phiền toái cho người dùng, ví dụ như “check in” ở một quán bar lúc 2h sáng, và khách hàng ta phải gặp sáng hôm sau vô tình biết được điều này.
Tất nhiên, điều này không phải xảy ra với tất cả mọi người, nhưng cũng là một điểm đáng để lưu tâm.
Copy tính năng tốt không có nghĩa là có một sản phẩm tốt
Sao chép những tính năng nổi bật không mang lại một sản phẩm tốt, Maccarone khẳng định, nếu không muốn nói là nó làm mọi thứ trở nên tồi tệ hơn, vì tính năng đó vốn không được xây dựng phù hợp với chiến lược của bạn. Thêm vào đó, mọi người đều làm một việc giống nhau, không có nghĩa là nó là một việc mang lại hiệu quả.
Chứng minh cho luận điểm này, có 5 site được đưa ra, cả 5 đều rất giống, nhưng đều không phải là Pinterest. Pinterest rõ ràng đã đạt được một bước tiến dài trong việc theo đuổi mục tiêu ban đầu của mình, cho phép mọi người chia sẻ và bình luận các bức ảnh yêu thích của mình.
Tuy nhiên mô hình này sẽ không thực sự hoạt động tốt với bất kì mục tiêu hay chiến lược nào khác, điều đó lý giải tại sao không nên sao chép ý tưởng, trừ khi bạn muốn làm một “website nhái” để lừa khách hàng.
Kết luận được đưa ra: Nhiều startup đã không thực sự nghĩ đến mong muốn của khách hàng, và làm sao để giúp họ thỏa mãn mong muốn đó. Chú trọng vào điều này là cách duy nhất giúp cho khách hàng cảm thấy hài lòng và có ấn tượng tốt với các sản phẩm, dịch vụ của công ty.
Toàn bộ slide của Maccarone
